امروزه جراحی باریاتریک به‌طور فزاینده‌ای برای کاهش وزن و هم‌چنین کاهش عوارض و بیماری‌های همراه در بیماران بتلا به چاقی مرضی به‌کار می‌رود. بیش از ۸۰ درصد عمل‌های جراحی چاقی بر روی خانمها انجام می‌شود که نیمی از آن‌ها در سنین باروری هستند. این آمار اهمیت مشاوره و راهنمایی صحیح درخصوص مسائل مرتبط با بارداری و درمان چاقی را نشان می‌دهد.
انواع روشهای جراحی شامل روشهای سوءجذب و روشهای کاهش حجم (بالون معده، حلقه معده، پلیسه معده، اسلیو معده و بای‌پس) می باشند.
پیچیدگی‌های بالینی
- این امر حائز اهمیت است که بدانیم کدام روش برای هر خانمی مناسب است و چه عوارضی در چه شرایطی می‌تواند ایجاد شود. به‌طور مثال: تهوع و استفراغ در خانم بارداری که حلقه معده دارد.
روشهای سوءجذب (Malabsorption Procedures)
- Bidiopanceratic Diversion, Deodenoileal Bypass, R-E-Bypass ممکن است سبب کاهش جذب قرص های ضد بارداری شوند.
- در روشهای Restrictive که در آن‌ها معده کوچک می‌شود، ممکن است زخم معده به‌علت مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی که به‌طور معمول جهت درمان دردهای قاعدگی و یا دردهای پس از زایمان استفاده می‌شود، اتفاق افتد.
- روشهای ترکیبی ممکن است سبب اختلال آزادسازی بعضی داروها و فرمولاسیون‌ها شود.
- در مورد داروهای آنتی بیوتیک و آنتی کوآلوگان (داروهای ضد انعقاد) هم با توجه به اختلال جذب ممکن است دچار تغییراتی شود.
باروری قبل و بعد از جراحی
- می‌دانیم که چاقی می‌تواند با کاهش و یا فقدان تخمک گذاری و نیز کاهش پاسخ به درمان‌های نازایی همراه باشد.
- روشهای درمان چاقی از طریق جراحی یا غیرجراحی می‌تواند باعث بهبود باروری شود.
- در چندین مطالعات میزان باروری در خانم‌های نازا پس از جراحی چاقی ۴۴-۱۵٪ بود.
- توانایی باروری می‌تواند بسیار سریع باشد (حدود ۳ تا ۴ ماه بعد از جراحی). به‌طوری‌که در بعضی مطالعات ۹۸-۷۰٪ خانمها سیکل‌های قاعدگی خود را مجددا پس از جراحی به‌دست آوردند.
- IVF پس از جراحی باریتریک در صورت عدم باروری طبیعی بی ضرر و بلامانع است.
زمان بندی
- به‌طور کلی به خانمها توصیه می‌شود که ۱۸-۱۲ ماه پس از جراحی چاقی، بارداری را به تعویق بیندازند. ولی این قاعده‌ی قطعی برای روشهای مختلف نیست. اگر بارداری اتفاق افتاد باید تشویق به ادامه‌ی بارداری صورت بگیرد.
پیش‌گیری از بارداری
- به‌دنبال جراحی میزان بارداری دو برابر جمعیت عادی است. در بای‌پس جذب قرص های جلوگیری از بارداری کاهش می‌یابد و کلا توصیه به استفاده از اشکال غیرخوراکی داروهای ضدبارداری می شود.
- جراحی باریتریک از بین مجموعه عوارض حاملگی، ریسک دیابت حاملگی، درشت‌زایی و مسمومیت حاملگی را کم می‌کند و بر بقیه‌ی موارد مانند سقط، زایمان زودرس، تاخیر رشد داخل رحم و وزن هنگام تولد تاثیر خاصی ندارد.
- باید بدانیم چه نوع عملی روی بیمار انجام شده است.
- باید برای تنظیم خانواده و جلوگیری از بارداری با بیمار مشاوره شود.
- در فاصله‌ی کوتاهی پس از جراحی باریتریک توانایی باروری بیمار برمی‌گردد.
- توجه به اختلال جذب قرص های جلوگیری از بارداری در بیماری که روش سوء جذب برای جراحی چاقی وی انجام شده ضروری است.
- پس از انجام جراحی، بارداری باید ۱۸-۱۲ ماه به تاخیر بیفتد.
- پس از جراحی باید کنترل بیمار از نظر تغذیه ریز مغذیها با کمک متخصصین زنان و مامایی و تغذیه صورت گیرد.
- در بیمار بای‌پس شده، تست تحمل ۵۰ گرم گلوکز برای غربال‌گری و دیابت حاملگی انجام نمی‌دهیم. در عوض تست قند ناشتا و دو ساعت بعد از صبحانه به مدت یک هفته پشت سر هم انجام می‌شود.
- در بیماری که جراحی باریتریک شده، در صورتی‌که درد شکم یا سایر علائم گوارشی داشته باشد حتما باید به عوارض جراحی چاقی نظیر انسداد و پیچ‌خوردگی فکر کنیم.
- آستانه‌ی درخواست سی‌تی‌اسکن در بیماران جراحی شده پایین‌تر از سایرین است و مشاوره با جراح چاقی الزامی است.
- انجام سزارین براساس موارد استاندارد مامایی تصمیم‌گیری می‌شود.
- جراحی چاقی منجر به ایجاد ریسک اضافه نمی شود.